بررسی تطبیقی برنامة درسی هنر در مدارس ابتدایی ایران، ژاپن و کانادا: با تأکید بر عناصر برنامة درسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی مدیریت آموزشی، هیئت علمی رسمی دانشگاه فرهنگیان، ایران، تهران

2 دانشجوی کارشناسی رشته آموزش ابتدایی، دانشگاه فرهنگیان، پردیس بنت الهدی صدر، ایران، اردبیل

چکیده

امروزه برنامة درسی هنر در نظام آموزش و پرورش از اهمیت زیادی برخوردار است تا جایی که مقدمات شکل‌گیری یک نهضت یا جنبش تربیتی را برای احیای هنر در نظام‌های آموزشی، به ویژه در کشورهای پیشرفته و صنعتی فراهم کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی برنامة درسی هنر با تأکید بر عناصر آن در مدارس ابتدایی ایران، ژاپن و کانادا صورت گرفت. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع تطبیقی (مقایسه‌ای) است که در آن از روش جرج بردی در قالب 4 مرحله توصیف، تفسیر، هم‌جواری و مقایسه استفاده شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات این پژوهش از نوع کتابخانه‌ای بوده و از طریق بررسی مقالات پژوهشی و مروری از مجلات داخلی و خارجی (از سال 2000 تا 2022) و همچنین، کتب مرتبط با پژوهش حاضر، مطالب گردآوری شده‌اند. بر اساس یافته‌های به دست آمده، در مدارس کشورهای ایران، ژاپن و کانادا، در زمینة اهداف، محتوا، روش و ارزشیابی برنامة درسی هنر شباهت‌ها و تفاوت‌هایی وجود دارد. اما علی‌رغم برخی تشابهات عناصر برنامة درسی هنر مدارس ایران با مدارس کشورهای ژاپن و کانادا، این برنامة درسی در ایران با موانع و محدودیت‌های متعددی همچون نبود امکانات کافی برای تربیت هنری، اختصاص‌ندادن زمان کافی برای آن، بی‌اهمیت دانستن آن توسط مسئولان مربوطه، بی‌توجهی به تفاوت‌های فردی و نیازهای متفاوت هر دانش‌آموز و غیره مواجه است. از این رو، بهتر است که از تجربیات کشورهای توسعه‌یافته، علی‌الخصوص کشورهایی که در زمینة تدریس هنر پیش‌گام بوده‌اند و به درجات بالایی نائل شده‌اند، بهره برد و استعدادهای هنری دانش‌آموزان را شکوفا کرد.

کلیدواژه‌ها


اسود، سیاوش، و اسلامی، ادریس (1399). برنامة درسی آموزش هنر در دورة ابتدایی از دیدگاه معلمان شهرستان مهاباد. اندیشه­های نوین تربیتی، 17(1)، 218-183.
امینی، محمد (1396). نقدی بر کتاب برنامة درسی و آموزش هنر در آموزش و پرورش. پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی، 17(6)، 40-21.
برخورداری، میهن، نصرآبادی، حسنعلی، حیدری، محمدحسین، و نیستانی، محمدرضا (1395). واکاوی نقش آموزش هنر در تحقق اهداف برنامة درسی صلح­محور. پژوهش­های آموزش و یادگیری، 14(2)، 107-93.
تقی‌زاده، علیرضا (1395). نقش هنر در آموزش و پرورش کودکان دبستانی. کنگرة بین­المللی علوم اسلامی-علوم انسانی، 1(1)، 1-4.
جباری‌راد، حمید (1386). نخستین مدارس آموزش هنر در ایران. رشد آموزش هنر، 5(2)، 49-40.
رهبری، فاطمه، و آهنگری، زهرا (1395). بررسی آموزش هنر دورة ابتدایی در ایران و کانادا. کنفرانس بین­المللی روان‌شناسی. علوم­تربیتی و رفتاری.
شرفی، حسن (1390). امکان کاربرد رویکرد تلفیق تولید هنری و مفاهیم علوم تجربی در آموزش هنر. نوآوری­های آموزشی، 1(39)، 149-119.
صابری، رضا (1395). ارزیابی نظام آموزش هنر دورة ابتدایی از منظر قلمروهای اساسی و ساختار محتوایی: مطالعة دیدگاه­های معلمان، مدیران و کارشناسان. پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 2(24)، 86-75.
صابری، رضا، کیذوری، امیرحسین، محبی امین، سکینه، و پورکریمی هاوشکی، مجتبی (1394). طراحی الگوی برنامة درسی هنر آموزش­های عمومی (ابتدایی و متوسطه اول). فصلنامه مطالعات برنامة درسی ایران، 10(39)، 154-133.
صفایی، صابر (1396). خلاقیت در هنر برای کودکان. چاپ اول، اردبیل: نشر هفت­خط.
عباسی، فرح، معتمد، حمیدرضا، و قاسمی­زاد، علیرضا (1400). طراحی الگوی عناصر برنامة درسی تأثیرگذار در موفقیت دورة ابتدایی نظام آموزشی ایران. نوآوری‌های مدیریت آموزشی، 17(3)، 116-97.
عسکری، مهدی، الهی­منش، محمدحسن، و پریزاد، رضا (1397). مقایسة سیاست­گذاری آموزشی ایران و ژاپن در مقطع ابتدایی. مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی (مطالعات راهبردی جهانی شدن)، 9(30)، 132-113.
غنی پارسا، مهدی (1390). آموزش هنر در مدارس. رشد آموزش هنر، 9(1)، 21-18.
کارگذار، معصومه، کبوک، حانیه، و الداغی، آنیتا (1398). بررسی تطبیقی برنامة درسی هنر در دورة ابتدایی در ایران و ژاپن. نوآوری­های آموزشی، 18(69)، 138-113.
لیاقت­دار، محمدجواد، امیری، مجید، و موسوی، ستاره (1395). آسیب­شناسی برنامة درسی هنر در بعدهای طراحی، فعالیت­های یاددهی– یادگیری و ارزشیابی در دورة راهنمایی. پژوهشنامة تربیتی، 11(48)، 80-61.
موسوی، ستاره، و رجایی­پور، سعید (1398). بررسی نشانگرهای نوآوری در ارزشیابی برنامه­های درسی درس هنر دورة ابتدایی و میزان کاربست آن­ها. پژوهشنامة گرافیک و نقاشی، 2(3)، 243-229.
مهدی­زاده تهرانی، آیدین، عصاره، علیرضا، مهرمحمدی، محمود، و امام­جمعه، محمدرضا (1398). تبیین دیدگاه صاحب­نظران دربارة عناصر برنامة درسی آموزش هنر برای ارائة الگوی برنامة درسی تربیت معلم هنر (آموزش عالی). مجلة مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 10(19)، 121-89.
مهرمحمدی، محمود، و امینی، محمد (1380). طراحی الگوی مطلوب تربیت هنری در دورة ابتدایی. نشریة علوم انسانی دانشگاه الزهرا، 11(39)، 246-219.
نوری، علی، و سهیلا، فارسی (1395). ارزشیابی برنامة درسی هنر دورة ابتدایی به روش خبرگی و نقادی تربیتی. تعلیم و تربیت، 32(1)، 116-77.